آموزش صفر تا صد کشت کنجد ( گیاهی بسیار مقاوم به کم آبی )

: امیر حبیبی; کتب آموزشی کشاورزی و دامپروری

(3 votes, average 2 out of 5)

جهت آشنایی با روشهای علمی کشت و پرورش کنجد ، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید ، همینطور میتوانید جهت دانلود جامعترین بانک کتاب ها و جزوات آموزش کاشت و داشت و برداشت کنجد ، به انتهای این صفحه مراجعه نمایید .

کنجد یکی از دانه های روغنی است که از دیرباز مورد کشت و کار قرار گرفته است . در حال حاضر چین بزرگترین تولیدکننده کنجد در دنیا می باشد . هندوستان و حبشه از نظر تولید بعد از چین قرار دارند . کنجد دارای مصارف متعددی می باشد . دانه کنجد خام و بو داده در نانوایی ها و قنادی ها به صور مختلف مورد استفاده قرار می گیرد .

در این صفحه ، کاملترین بانک فایلهای آموزشی را درباره کشت کنجد ، روشهای آبیاری کنجد ، روشهای سم پاشی و مبارزه با آفات و بیماری ها و علفهای هرز کنجد، کود دهی و تغذیه کنجد و نکات تخصصی دیگر ، در اختیار شما کاربران محترم وبسایت گسترش کارآفرینی ایران قرار میدهیم . جهت سهولت استفاده شما کاربران محترم ، ما این اطلاعات را در چند شاخه تخصصی به شرح زیر دسته بندی نموده ایم .

1 - آموزشهای مربوط به کاشت و داشت و برداشت کنجد که به شرح زیر میباشد :

آماده سازی زمین :

اصولاً اکثر دانه های روغنی ، در خروج از خاک دارای حساسیت بیشتری نسبت به سایر گیاهان به ویژه لگومینوزها هستند . به همین دلیل تهیه بستر مناسب بذر ، از اولویت ویژه ای در گیاهان روغنی به ویژه کنجد برخوردار است ، چرا که بسیار به رشد اولیه و جوانه زدن حساس می باشد .

برای این منظور می توان با یک شخم نیمه عمیق شروع کرد ، سپس با استفاده از دو دیسک عمود برهم نسبت به خرد کردن و پودر کردن کلوخ های احتمالی اقدام کرد .

سپس می توان عملیات سمپاشی مکانیکی را انجام داد و بلافاصله با ابزارهای تسطیح کننده مانند لولر ، اقدام به یکنواخت نمودن و تسطیح کلی زمین کرد . چرا که در کشت های غیر دیم بایستی از هر گونه ماند آبی در سطح زمین در کشت کنجد جلوگیری کرد تا هم مانع سله بستن شده و هم مانع تشدید بیماریهای قارچی گردد . توصیه می شود بذور قبل از کاشت ، با قارچ کش هایی نظیر کاپتان ، ضدعفونی گردند .

فاصله خطوط کشت :

در کنجد به علت تنوع در شاخه بندی گیاه ، فاصله خطوط کاشت می تواند بین 45 تا 70 سانتیمتر باشد همچنین فاصله بین بذور روی خطوط بین 3 تا حداکثر 15 سانتیمتر باشد و خارج از این محدوده توصیه نمی شود .

عمق کاشت :

بسته به نوع خاک ، عمق کاشت متغییر بوده و از 2 تا 5 سانتیمتر تغییر می کند . همچنین فاکتورهای زمان کاشت ، و میزان رطوبت خاک ، در تنظیم عمق کاشت موثر است .

روش کاشت :

کنجد را به دو روش می توان کاشت که به شرح زیر می باشد :

دستی : در این روش ، پس از تهیه زمین ، می توان با باز کردن شیارها ، بذور را در میان شیارها به صورت دستی کاشت ، در حالتی دیگر ، پس از تسطیح زمین ، اقدام به پخش بذور کرده و سپس ، اقدام به شیار کشی می کنند .
روش مکانیکی : در این روش می توان از بذر کارهایی که مخصوص ریز دانه هایی نظیر سبزی و پیاز هستند ، سود جست . در این موارد بایستی ، نسبت به تنظیمات بذرپاش دقت کرد تا ، توزیع یکنواخت بذور در حداکثر ممکن ، صورت پذیرد .

تاریخ کاشت :

در تعیین تاریخ کاشت کنجد رعایت سه نکته اساسی ضروری است .

اول : درجه حرارت مناسب جهت سبز کردن .

دوم : پایداری دمای هوا به منظور اینکه پس از سبز کردن افت حرارت پدید نیاید .

سوم : زمان گلدهی ، مصادف با گرمای بیش از حد نگردد زیرا منجر به عدم باروری گلها شده و تعداد کپسولهای تشکیل شده کاهش می یابد . حداقل حرارت خاک برای جوانه زدن و سبز شدن کنجد حدود 20 درجه سانتی گراد است . در این حرارت کنجد 4 تا 7 روزه سبز می شود .

کاشت می تواند هنگامی انجام شود که میانگین شبانه روزی حرارت هوا به 20 تا 25 درجه سانتی گراد رسیده باشد . با توجه به شرایط جوی مناطق کشت کنجد و نیازهای این نبات ، کنجد یکی از آخرین زراعتهای بهاره است که کشت می گردد .

در مناطق گرمسیر کشت کنجد اغلب بعد از برداشت گندم و جو انجام می شود . در مناطق پنبه کاری می توان یک تا دو هفته پس از پنبه به کشت کنجد اقدام نمود . در مناطقی که ذرت و سویا کشت می گردد باید حداقل 20 روز پس از سویا این نبات را کاشت .

میزان بذر مصرفی :

با توجه به وزن هزاردانه و تراکم های مختلف ، میزان بذر مصرفی متفاوت می باشد . اما به طور کلی ، میزان بذر مصرفی توصیه شده ، بین 2 تا 5 کیلوگرم در هکتار می باشد . اما عملاً به دلایلی از قبیل ، عدم تهیه بستر مناسب کاشت ، ادوات نامناسب کاشت ، بذور کهنه یا با قوه نامیه کم ، عدم مراعات عمق کاشت ، مصرف بذر بیشتر بوده و در روش دستباف به 7 تا 9 کیلوگرم در هکتار هم می رسد .

زمان برداشت :

با نزدیک شدن زمان برداشت ، برگهای پایینی شروع به زرد شدن نموده و همزمان کپسولهای تحتانی باز می شوند . رسیدگی کپسولها در کنجد از پایین به بالا صورت می گیرد . انتظار برای رسیدن تمامی کپسولها باعث ریزش دانه ها از کپسولهای پایینی و افت عملکرد می شود لذا قبل از رسیدن همه کپسولها بوته ها درو می شوند .

2 - روش های برداشت محصول که به شرح زیر می باشد :

الف ) برداشت دستی ( سنتی )

برای این کار ابتدا بوته ها را توسط دست برداشت نموده و پس از دسته بندی ، بایستی آنها را به صورت سروپا ( چاتمه ) قرار داد تا بعد از گذشت چند روز کاملاً خشک شوند . در این حالت با چند تکان تدریجی دانه های گیاه از غلاف ها جدا خواهند شد .

کنجد را هنگامی برداشت می کنند که دانه ها در کپسولهای پایینی رسیده باشند . اگر چه در این مرحله برگها ریزش یافته است اما کپسول ها هنوز سبز می باشد . ارقام شکوفا را با دست از خاک بیرون کشیده و یا با داس درو ، سپس دسته بندی می نمایند .

دسته ها را 2 تا 3 روز در مزرعه به طور ایستاده بر هم تکیه داده تا از رطوبت آنها کاسته شود . سپس دسته ها را روی برزنت یا پلاستیک به طور وارونه تکان می دهند . دانه هایی که به این طریق به دست می آید کیفیت بسیار خوبی دارد .

پس از این عمل بوته ها را با کمباین یا خرمن کوب و یا ضربات چوب می کوبند تا بقیه ی دانه ها جدا شود . ارقام ناشکوفا را می توان با دروگر برداشت نمود و سپس همانند ارقام شکوفا عمل کرد و یا بوته ها را موور درو و در مزرعه رها کرد تا خشک شود .

پس از آن باید بوته های خشک شده را با کمباین مجهز به انگشتی های بلند کننده ، مورد برداشت قرار داد . وجود ترکیبات لزج و مخاطی در ساقه و نیام ها سبب می شود که دوران خشک شدن طولانی باشد . به همین جهت کمباین کردن مستقیم ارقام ناشکوفا به دلیل طولانی گشتن دوران خشک شدن عملی نیست .

ب ) برداشت مکانیزه کنجد

به علت رشد نامحدود بودن گیاه کنجد و عدم همزمانی در رسیدن کپسولها و امکان ریزش دانه ، برداشت مکانیزه کنجد به سهولت میسر نمی گردد . جهت انجام برداشت به روش مکانیزه با استفاده از محلول پاشی با موادی به نام Reglone سعی می شود که ریزش دانه به حداقل ممکن تنزیل یابد .

هنگام محلول پاشی زمانی است که 75% - 65% کپسولها از سبز تیره به سبز روشن تغییر رنگ داده باشند . پس از محلول پاشی هنگامی که اکثریت غالب کپسولها به قهوه ای تیره تغییر رنگ دادند رطوبت نیز کاهش یافته و امکان برداشت مکانیزه فراهم می گردد .

سرعت برداشت کمباین حداکثر 6 – 4 کیلومتر در ساعت بوده و در صورتیکه کمباین دارای سیستم Airjet نیز باشد درصد ریزش تقلیل خواهد یافت .

3 - آموزش روش آبیاری کنجد که به شرح زیر میباشد :

کنجد به طور معمول در برابر خشکی مقاوم است . با این وجود گیاهچه کنجد در برابر کمبود آب بیش از حد حساس است . همچنین در زمان گلدهی و اوایل دانه بندی نیز به کم آبی حساس می گردد . آبیاری بسته به نوع زمین کشت بطریق کرتی ( غرقابی ) یا جوی و پشته صورت می گیرد .

این نبات به ویژه در مراحل اول گیاهچه ای در برابر پوسیدگی ریشه و سایر بیماریهای قارچی ناشی از مردابی شدن یا رطوبت اضافی حساس است . انجام کشت کنجد به صورت هیرم باعث افزایش درصد جوانه زنی و نیز تسریع در آن می شود .

هر چند که گیاه کنجد به عنوان یک گیاه مقاوم به خشکی و گرما شناخته شده است ، با این وجود برای تولید و عملکرد بیشتر نیازمند رطوبت است ، بنابراین در صورت مشاهده تشنگی گیاه باید به نسبت به انجام آبیاری حتی الامکان در هنگام شب اقدام نمود . البته آبیاری بیش از اندازه و پی در پی نیز برای کنجد زیان آور است ، به دلیل آن که موجب شدت یافتن بیماری بوته میری و پوسیدگی ذغالی در این گیاه می گردد .

4 - آشنایی با آفات و بیماریها و علفهای هرز مزارع کنجد و روش های سم پاشی و مبارزه بیولوژیک با آفات که برخی از سرفصلهای آن شامل موارد زیر میباشد :

آشنایی و نحوه کنترل بیماری های مهم کنجد مانند گل سبز یا فیلودی ، بوته میری یا پژمردگی فوزاریومی ، پوسیدگی ذغالی ریشه
آشنایی با آفات مهم کنجد مانند آگروتیس یا طوقه بر ، شته سبز هلو ، کرم برگ خوار چغندر ، کرم قوزه
آشنایی و نحوه مبارزه با علف های هرز کنجد مانند خارشتر ، علف مار ، پیچک ، مرغ ، اویارسلام ، کحورک یا جغجغه ، قیاق ، انگل گل جالیز ، تاج خروس ، سلمک یا سلمه تره ، سورف ، تاج ریزی ، ارزن وحشی

5 - آشنایی با کود مزارع کنجد که به شرح زیر میباشد :

اصولاً میزان مصرف کود در تمامی محصولات زراعی از جمله کنجد ، بایستی براساس آزمون خاک و محاسبه میزان کمبود عناصر اصلی آن انجام پذیرد .

برای کنجد ، کمتر از سایر محصولات گرمسیری دیگر کود مصرف می شود . مقدار مورد نیاز در اراضی و نواحی مختلف متفاوت است . ولی به طور کلی میتوان گفت احتیاجات کودی کنجد شبیه پنبه می باشد .

این گیاه برای رشد مطلوب نیاز به ازت ، فسفر و پتاس دارد . کود شیمیایی مورد نیاز 200 – 150 کیلوگرم فسفات آمونیوم و 100 کیلوگرم اوره در هکتار به صورت عمومی در ایران توصیه می شود .

در صورت کمبود پتاس 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم نیز پیشنهاد می شود . در کشت های تجاری برای دستیابی به عملکرد مطلوب ، کاربرد ازت سرک ضروری است که باید آن را زمانی مصرف کرد که ارتفاع بوته به 20 سانتیمتر رسیده باشد .

از جمله سایر عناصر ضروری برای این گیاه ، منیزیم می باشد . که نقش اساسی در تشکیل چربی و روغن دارد . کمبود آنرا می توان با کود سولفات منیزیم اصلاح نمود . این کود را می توان هم به صورت پایه ( هنگام کاشت و آماده سازی زمین ) و هم به صورت سرک همراه با آب آبیاری مصرف کرد .

عنصر دیگری که از اهمیت زیادی در کشت کنجد برخوردار است ، گوگرد می باشد . برای حل این کمبود ، می توان از کودهای گوگردی نظیر گوگرد عنصری ، گوگرد کشاورزی و تمامی سولفات ها استفاده نمود . از طرف دیگر آهن نیز نقش مهمی در گیاه کنجد دارد که برای رفع کمبود آن می توان از شکل کلات آن ، البته پس از آزمون خاک سود جست . کلات را می توان به صورت کود مصرف خاکی قبل از کاشت و به صورت محلول پاشی در طول دوره رشد ، تا قبل از باز شدن گلها بکار برد .

نکته مهم : تمام سرفصل های بالا تنها گوشه ای از اطلاعات موجود در فایل آموزش کاشت ، داشت و برداشت کنجد میباشند که در اختیار کاربران سه ماهه و بالاتر وبسایت قرار گرفته است .

:: موضوعات زیر نیز میتواند برای شما جذاب باشد :

:: آموزش مرحله به مرحله و تصویری ثبت نام در سامانه سیتا جهت اخذ وام تبصره 18 جهاد کشاورزی

:: نگارش اختصاصی طرح توجیهی احداث کارخانه تولید روغن کنجد و روغن کلزا و روغن آفتابگردان به شکل ارگانیک

:: تدوین طرح توجیهی اختصاصی احداث مزرعه کشت دانه های روغنی کنجد و کلزا با نرم افزار کامفار 3

:: دانلود فایل های کشت کنجد ( گیاهی بسیار مقاوم به کم آبی )

فايل‌ها:

af - مدیریت علف های هرز کنجد در جنوب کرمان 28 صفحه

شنبه, 08 آذر 1399 22:34