آموزش صفر تا صد کاشت و داشت و برداشت گندم دیم و گندم آبی

: امیر حبیبی; کتب آموزشی کشاورزی و دامپروری

(0 votes, average 0 out of 5)

جهت آشنایی با روشهای علمی کاشت و داشت و برداشت گندم دیم و گندم آبی ، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید ، همینطور میتوانید جهت دانلود فایل جزوه آموزش کاشت و داشت و برداشت گندم دیم و گندم آبی ، به انتهای این صفحه مراجعه نمایید.

در این صفحه ، کاملترین بانک فایلهای آموزشی را درباره کشت گندم ، روشهای آبیاری گندم ، کود دهی و تغذیه گندم و نکات تخصصی دیگر ، در اختیار شما کاربران محترم وبسایت گسترش کارآفرینی ایران قرار میدهیم . جهت سهولت استفاده شما کاربران محترم ، ما این اطلاعات را در چند شاخه تخصصی به شرح زیر دسته بندی نموده ایم .

1 - آموزشهای مربوط به کاشت و داشت و برداشت گندم که به شرح زیر میباشد :

الف) تهیه بستر مناسب برای کاشت بذر گندم:

زمین را به چند روش میتوان آماده کرد برای این که خاک را از فرسایشهای بـادی و آبی حفظ کنیم ، روش بی خاک ورزی و کم خاک ورزی توصیه میشود .

1 - روش بی خاک ورزی ( کشت مستقیم ) :

برای این که خاک را در برابر بارش ، شستشوی اراضی یا وزش باد و تابش نور خورشید حفظ کنید از روش کشت مستقیم استفاده کنید .

2 - روش کم خاک ورزی :

در این روش ،عملیات خاک ورزی با استفاده از انواع وسـایل مانند ( گاو آهن قلمی - چیزل پکر - خاک ورزهای مرکب ) انجام می شود . در این روش با توجه به نوع محصول قبل و شرایط منطقه ، مقدار کمتری از باقی مانده گیاه ( نسبت به روش بی خاک ورزی ) در سطح خاک باقی می ماند .

3 – خاک ورزی اولیه و ثانویه که به شرح زیر عمل کنید :

- اول زمین را با انواع گاو آهن شخم بزنید و بعداً با دستگاه کمبینات ، کارهای تهیه بستر و بذر را انجام دهید .

- با خاک ورز مرکب + کشت با خطی کار یا ردیف کار ، زمین را آماده کنید .

- با چیزل پکر + کشت خطی کار یا ردیف کار ادوات و وسایل کم خاک ورزی ، زمین را آماده کنید .

- گاوآهن قلمی ( چیزل ) :

گاوآهن قلمی سطح ناهمواری در سطح خـاک ایجـاد مـی کنـد و حدود 50 تا 70 درصد بقایای گیاه بر سطح خاک باقی می گذارد . مقدار بقایای گیاهی کـه روی خاک رها می شود به نـوع گـاوآهن قلمـی ، فاصـله بـین بازوهـا ، عمـق و سـرعت کـار گاوآهن قلمی بستگی دارد .

- هرس بشقابی ( دیـسک ) :

گـاهی فقـط از دیـسک هـا بـرای آمـاده کـردن زمـین اسـتفاده میشود با یک بار عبورِ دیسک از روی زمـین حـدود 40 تـا 60 درصـد بقایـای گیـاه ، بـاقی میماند .

- چیــزل پکِــر :

از جملــه ادوات خــاک ورزی حفــاظتی ، دســتگاهِ چیــزل پکــر اســت کــه زمین های دیم و آبی را نسبتاً عمیق شخم می زند تا رطوبت خـاک حفـظ شـود و فرسـایش خاک کمتر شود . این دستگاه عملکرد مناسبی در زمینهای سنگلاخی دارد . برای اینکه بتوان زمین را با یک بار عبور تراکتـور ، آمـاده کرد انـواع مختلفـی از خـاک ورزهای مرکب در بازار وجود دارد .این خاک ورزهـا ترکیبـی از ادوات مختلـف شامل تیغه های قلمی یا پنجه غازی ، دیسکها ، غلطکها و ... است .

- خاک ورزی اولیه :

پس از گاورو شدن زمین زراعی ، برای برگرداندن و همچنین به زیر خاک بـردن بقایـای گیاهی ، با استفاده از گاوآهن زمین را تا عمق حدود 25 سانتی متری شخم بزنید . اگر زمـین خشک است حتی الامکان آن را آبیاری کنید و پس از گاورو شدن زمین ، آن را شخم بزنید که چند فایده دارد

- بذرهای علف های هرز که در مزرعه وجود دارد تحریک می شوند و جوانـه مـی زننـد و سبز میشوند و در شخم های بعدی ، این علف های هرز از بین میروند.

- خاک چون که گاورو شده است به خوبی شخم مـی خـورد و دیگـر بـه دیـسک اضـافی احتیاجی نیست .

- بذر ها با رطوبت نسبی که خاک دارد جوانه می زنند و سبز میشوند .

عملیات زیرشکن زنی :

برای شکستن لایه های متراکم عمقی ( بیش از 30 سانتیمتر ) از زیرشکن اسـتفاده کنیـد .

بهترین زمان برای استفاده از زیرشکن در بهار و پاییز ، هنگامی است کـه خـاک ، مرطوب ( نمناک ) و شکننده باشد . در این حالـت یـک قطعـه از خـاک بـه راحتـی بـا فـشار انگشتان دست ، شکسته و متلاشی میشود .

خاک ورزی ثانویه در گندم آبی :

با خاک ورزی ثانویه ، بستر مناسبی قبل از عملیات کاشت به وجود می آید تا بذر در کنار خاک قرار گیرد و بتواند آب و مواد غذایی را برای جوانه زدن به خوبی جذب کند . در این مرحله از دنباله بندهای دیسک و لولر برای نرم کردن و صاف کردن خاک استفاده میشود .

ب ) انتخاب رقم مناسب گندم که به شرح زیر عمل می کنیم :

برای انتخاب نوع بذر به چند مسئله توجه کنید :

قدرت رشد بذر خوب باشد . بذر خالص باشد . بذر با بذر سایر رقم ها مخلوط نباشد . بـذر بـا سموم قارچ کش مناسب ، ضـدعفونی شـده باشـد . رقـم گنـدمی کـه بـرای کـشت انتخـاب میکنید باید با شرایط منطقه مطابقت داشته باشد ، عملکرد آن بالا باشـد ، نـسبت بـه

امـراض مقاوم باشد و کیفیت نانوایی آن خوب باشد .

ج ) کاشت بذر

- بذرپاشی با دستگاه کودپاش ( سانتریفیوژ ) : این روش اغلب در زراعت هـای آبـی معمـول است . تنها برتری این روش سرعت بالای کاشت بذر است . این روش بـه ویـژه بـرای فـصل پاییز مناسب است چون فرصت کاشت بذر کوتاه است و باید قبـل از شـروع بارنـدگی هـا بذرپاشی تمام شده باشد . به طور کلی بذرپاشی با دسـتگاه کودپـاش روش مناسـبی نیـست ؛ زیرا عمق کاشت بذر در آن به هیچ وجه یکنواخت نیست .

- کاشت با خطی کار های زراعت دیم ( خطی کارهای سطحی کار که شـیار بـازکن تـک دیسکی دارند و خطی کارهـای عمیـق کـار کـه شـیار بازکن بیلچـه ای دارنـد ) و کاشـت بـا دستگاه های خطی کار گندم و همچنین خطی کارهای مجهز به فاروئر .

شیوه های کاشت بذر در گندم آبی به ترتیب اولویت شامل موارد زیر می باشد :

1 - کاشت با خطی کار توأم با فاروئر ( کشت بر روی پشته ) .

2 - کاشت با کمبینات و مرزکشی برای آبیاری .

3 - کاشت با خطی کار ویژه غلات و ایجاد فارو یـا مرزکـشی 8-4 متـری بـسته بـه شـیب و بافت خاک .

4 - کاشت بـه روش بذرپاشـی ( سـقوط آزاد ) و انجـام دیـسک سـطحی و ایجـاد فـاروئر یـا مرزکشی .

5 - کاشت با دستگاه سانتریفیوژ و انجام دیسک سطحی و ایجاد فاروئر یا مرزکشی .

میزان بذر :

برای تعیین میزان تراکم بذر ، باید اول وزن هزار دانه از رقمی که مـی خواهیـد بکاریـد و قوه رشد و خلوص فیزیکی بذر را درنظر بگیرید . تراکم مناسـب بـذر در زراعـت گنـدم در مناطق گرم کشور 400 بذر در متر مربع است .

تاریخ کاشت :

کشت گندم آبی در ایران ( زمستانه ، بهاره و بینابین ) معمولاً در فصل پاییز انجام میشود. تاریخ کاشت اغلب استان های گرم کـشور نیمـه اول آذر اسـت . در منـاطقی کـه گنـدم در تناوب با کشت ذرت کشت می شود کشت با تأخیر انجام می شود که در این شـرایط بهتـر است از ارقام زودرس تر استفاده شود .

عمق کاشت مناسب :

گندم را در عمق 4 تا 5 سانتی متـری بکاریـد . بـرای ایـن کـار از خطـی کارهـای غـلات استفاده کنید با این کـار هـم بـستر مناسـبی بـرای بـذر خواهیـد داشـت وهـم کاشـت شـما یکنواخت میشود . در این صورت هم بذرها به طور یکنواخت جوانه میزنند و سبز میشوند و هم گیاهچه ها بهتر و به موقع شکل می گیرند و هم بوته ها به شکل مناسـب و خـوبی کنـار هم قرار میگیرند .

عملیات خاک ورزی در دیم :

نخستین مرحله برای زراعت گندم دیم ، آماده سازی زمین است کـه بـا عنـوان عملیـات خاک ورزی انجام می گیرد . این مرحله شامل دو بخش خـاک ورزی اولیـه و ثانویـه اسـت . خاک ورزی اولیه عموماً در عمق بیش از 15 سانتیمتر خاک انجام مـی شـود ، و هـدف هـای اصلی و مورد انتظار از آن ، باز نمودن ذرات خاک جهت نفـوذ آب ، هـوا و ایجـاد محیطـی مناسب برای رشد و توسعه ریـشه اسـت . در ایـن راسـتا عملیـات خـاک ورزی نقـش تعیـین کننده ای دارد و باید تأمین کننده موارد زیر باشد :

1 - از جاری شدن آب در سطح زمـین جلـوگیری کنـد و همچنـین از فرسـایش آبـی و بادی خاک بکاهد .

2 - قابلیت نگهداری آب در خاک افزایش یابد .

3 - مواد آلی در خاک حفظ شده و در اثر فعالیت موجـودات خـاکزی ، امکـان افـزایش مواد آلی به وجود آید .

4 - آب به لایه های زیرین خاک نفوذ کند و از تبخیر سطحی آب جلوگیری شود .

عملیات خاک ورزی ثانویه :

شــامل هــر گونــه عملیــات خــاک ورزی تکمیلــی اســت یعنــی خــاک ورزی اولیــه در قسمتهای عمیق تر و عملیات خاک ورزی ثانویه در قسمت های سـطحی تـر خـاک انجـام میشود .

بوجاری :

اگر بذر را از مزارعی تهیه می کنید که خاک آن با بذر سایر گیاهان ، علف هـای هـرز، گال نماتد ، بذر شکسته و چروکیده ، شن و ماسه و خاشاک مخلوط است ، باید بذرهایتان را بوجاری کنید تا خلوص مناسبی برای کاشت ، پیداکننـد . اگـر از بـذری کـه بوجـاری شـده است ، استفاده کنید چند فایده دارد :

1 - در موقع خشکسالی و در شرایط دیم ، محصول را افزایش میدهد .

2 - درصد سبز مزرعه نسبت به بذر های خود مصرفی ، زیادتر میشود. بذرهای دیمی که در شرایط آبی و نیمه آبی تولید شده اند در شـرایط خشکـسالی ، بهتـر عمل می کنند چون اندوخته غذایی بیشتری دارند و توانایی سبز شدن اولیه و ایجاد گیاهچـه های قوی تر در این بذرها نسبت به بذرهای چروکیده بیشتر است .

ضد عفونی :

ضد عفونی کردن بذرها با سموم قارچ کش لازم است تا از آلودگی مزارع به بیماری های قارچی مانند سیاهک آشکار و پنهان و سیاهک پا کوتاه جلوگیری شود . بذر ها را بـا سموم مورد نظر طوری ضد عفونی کنید که یک لایه سم تمام سطح بذر را بپوشاند .

میزان بذر در گندم دیم :

میزان بذر ، به نوع خاک ، بستر بذر ، تاریخ کاشت ، روش کاشت و خصوصیات رقم ( کم پنجه بودن و کود پذیری و وزن هزار دانه و... ) بستگی دارد. میزان تراکم مناسب برای کاشت گندم در اقلـیم گـرم کـشور تعـداد 350-300 دانـه در مترمربع بر اساس وزن هزار دانه در نظر گرفتـه مـی شـود ( حـدود 105 تـا 125 کیلـوگرم در هکتار بر اساس وزن هزار دانه )

تاریخ کشت در گندم دیم :

مناسب ترین تاریخ کشت ، بیستم آبان تا بیستم آذر است.

عمق کاشت مناسب در گندم دیم :

عمق کاشت مناسب ، 5-4 سانتیمتر است.

فاصله خطوط کاشت در گندم دیم :

فاصله خطوط کشت 17-15 سانتیمتر است .

2 - آشنایی با ارقام مختلف گندم

رقم گندم ویریناک ، رقم گندم بهرنگ ، رقم گندم کرخه ، رقم گندم یاواروس ، رقم گندم چمران 2 ، رقم گندم افلاک ، رقم گندم چمران : کوهدشـت ، کـریم ، زاگرس ، قابوس و گهر ، سیمره ، دهدشت و ساجی

3 - آموزش روش آبیاری گندم که به شرح زیر میباشد

معمولاً در زراعت های آبی ، زمان کشت را همزمان با اولین آبیاری ( خاک آب ) در نظر میگیرند . اولین آبیاری مزرعه گندم که « خاک آب » نام دارد خیلی مهم است بـرای اینکـه ، مزرعه هرچه بیشتر سبز و یکنواخت باشد باید در فاروها آب ملایم جریـان داشـته باشـد تـا وقتی که پشته ها سیاه شود یعنی سطح مزرع کاملاً آبیاری شده باشد و آب کاملاً در خاک فرو رود که معمولاً 20 تا 24 ساعت طـول مـی کـشد .

بنـابراین توصـیه مـی شـود در صـورت کاشت گندم در تاریخ مناسب در پاییز ، مزرعه گندم در دو نوبت با فاصله ده روز تا دو هفته آبیاری شود تا خاک فشرده نشود و گیاهچه ها از ناحیه یقه تحت فشار قرار نگیـرد . آبیـاری غرقـابی یـا کرتـی در زراعـت گنـدم خـوب نیـست ؛ مخـصوصاً پـس از آبیـاری نوبـت اول ( خاک آب ) چون سطح خاک ( در خاک هـای رسـی ) فـشرده و سـفت مـی شـود در نتیجـه گیاهچه ها یا خفه می شوند و یا ضعیف میشوند .

برای اینکه از خشکی و کم آبی گیاهچه ها جلوگیری شود بایـد دومـین آبیـاری در اول فصل ( پاییز ) در زراعت گندم انجام شود . در غیر این صورت گیاهچه هـا در مرحلـه سـه تـا پنج برگی به خشکی بر میخورند و در فصل بهار تعداد سنبله هـا کـم مـی شـود و در نتیجـه میزان محصول کم میشود .

4 - آشنایی با کود در مزارع گندم که به شرح زیر میباشد

عملیات مصرف کودهای شیمیایی :

برای تولید محصول ، باید حاصلخیزی خـاک پایـدار باشـد . بـرای اینکـه خـاک همیـشه حاصلخیز بماند باید هم از کودهای شـیمیایی و هـم از کودهـای آلـی اسـتفاده کـرد . اگـر شرایط شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژیکی خاک مناسـب باشـد کربن آلـی خـاک هـم افـزایش مییابد و در نتیجه قدرت تولید خاک زیاد می شود.

برای اینکه کربن آلی خاک هم حفظ و هم زیاد شود باید کـشاورزی حفـاظتی ، اسـتفاده از کودهـای دامـی و انـواع کمپوسـت هـا ( گیاهی ، حیوانی و زباله شهری ) به خوبی مدیریت شـود بـرای اینکـه بـدانیم مزرعـه بـه چـه کودی و به چه مقدار نیاز دارد اول باید خاک مزرعه را آزمایش کنیم .

مصرف کودهای شیمیایی در گندم دیم :

برای این که بذر گندم پس از آنکه در خاک مناسب کاشته شد و جوانه زد ، خوب رشد کند و محصول خوبی بدهد باید تغذیه مناسبی هم داشته باشد . در دیـم زارهـا ، مقـدار کـود باید براساس رژیم رطوبتی منطقه رشدِ گیاه تنظیم شـود. اگر بارنـدگی محـدود اسـت بایـد فقط آن اندازه از کودهای شیمیایی مصرف کـرد کـه گیـاه بتوانـد بـا اسـتفاده از رطوبـت موجود ، به مرحله برداشت برسد ؛ اگر بارندگی مطلوب است باید موادغذایی را به اندازه ای مصرف کرد که گیاه بتواند از آن استفاده کامل و مفید بکند .

ازت :

استفاده از 60 کیلوگرم نیتـروژن خـالص در هکتـار از منبـع اوره ( کـود سـفید یـا شکری ) در پاییز هم زمان با کاشت به صورت جای گذاری کود انجام می شود.

فسفر :

بر اساس مقدار کمبود از حد بحرانی آن در خاک برای گندم دیم (10میلی گـرم در کیلوگرم ) تعیین می شود . یعنی برای جبران کمبـود هـر میلـی گـرم در کیلـوگرم از حـد بحرانی به طور متوسط 15-12 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل ( کود سیاه ) در پـاییز هـم زمان با کاشت مصرف میشود .

نکته مهم : تمام سرفصل های بالا تنها گوشه ای از اطلاعات موجود در فایل آموزش کاشت ، داشت و برداشت گندم میباشند که در اختیار کاربران سه ماهه و بالاتر وبسایت قرار گرفته است .

فايل‌ها:

کتاب آموزش مرحله به مرحله تولید گندم آبی 91 صفحه

جمعه, 31 تیر 1401 16:43