آموزش صفر تا صد کاشت و داشت و برداشت یونجه

: امیر حبیبی; کتب آموزشی کشاورزی و دامپروری

(3 votes, average 3 out of 5)

جهت آشنایی با روشهای علمی کاشت و داشت و برداشت یونجه ، با ما تا پایان این مقاله همراه باشید ، همینطور میتوانید جهت دانلود فایل جزوه آموزش کاشت و داشت و برداشت یونجه ، به انتهای این صفحه مراجعه نمایید

مبـدأ اصلی یونجه جنوب غربی آسیا و به ویژه منطقه ایران نام برده شده است . هر چند گونه هـای وحشی یونجه در مناطق گسترده ای ، از چین تـا اروپـا و از آنجـا تـا شـمال آفریقـا پـراکنش یافته اند ، ولی مناطق اصلی و اولیه پراکنش گونه های وحشی یونجه مربوط به فلات آناتولی ، جنوب قفقاز ، بلوچستان و کشمیر اسـت کـه منـاطق یادشـده در کـشورهای ایـران ، سـوریه ، ترکیه ، عراق ، افغانستان ، پاکستان و هند واقع شده انـد .

در این صفحه ، کاملترین بانک فایلهای آموزشی را درباره کشت یونجه ، روشهای آبیاری یونجه ، روشهای سم پاشی و مبارزه با آفات و بیماری ها و علفهای هرز یونجه ، کود مزارع یونجه و نکات تخصصی دیگر ، در اختیار شما کاربران محترم وبسایت گسترش کارآفرینی ایران قرار میدهیم . جهت سهولت استفاده شما کاربران محترم ، ما این اطلاعات را در چند شاخه تخصصی به شرح زیر دسته بندی نموده ایم .

1 - آموزشهای مربوط به کاشت و داشت و برداشت یونجه که به شرح زیر میباشد

انتخاب محل مناسب برای کشت یونجه :

یکی از اقدام های اولیه و بسیار مهم در زراعت یونجه ، تعیین محلی مناسـب بـرای کـشت آن است . انتخاب محل ، یک تصمیم حـساس در تولیـد یونجـه اسـت ، چـون شـرایط محـل می تواند عملکرد و دیگر برتری های یک رقم یونجه را تحت تأثیر قرار داده و حتی محدود کند . هرچند یونجه در طیف گسترده ای از شرایط محیطی می تواند رشـد کـرده و محـصول تولید نماید ، ولی با بررسی اولیه دقیق و علمی ، می توان بیشینه بهره وری را به دست آورد .

در انتخاب محل برای زراعت یونجه ، همیشه بایستی در نظر داشت که مناسب ترین محـل بـرای کشت یونجـه محلـی اسـت کـه بیـشترین عملکـرد و بـالاترین کیفیـت علوفـه در آن تولیـد می شود . هنگامی که در مرحله مکان یابی ، کشتزاری بـرای کـشت یونجـه انتخـاب شـود کـه مناسبترین میزان عمق نفوذ ریشه ، عناصر غذایی ، تهویه و آب را برای گیاه فراهم کـرده و بدون تنش های عمده شوری و قلیائی و غرقابی باشد ، می توان مطمئن بود کـه شـرایط بـرای تولید بیشینه عملکرد یونجه فراهم شده است .

عمق خاک :

خاک باید به حدکافی عمیق باشد تا ظرفیت نگهداری آب را در حد مـورد نیـاز فـراهم سازد . یونجه ریشه اصلی درازی دارد که تا اعمـاق بیـشتری نـسبت بـه ریـشه بیـشتر گیاهـان زراعی مانند ذرت یا گندم نفوذ می کند . در شرایط مطلوب ، ریشه های یونجه می توانند تا عمق 6 متری خاک نیز نفـوذ کننـد کـه این عمق نفوذ بالا به یونجه توان تحمل بالایی در برابر تنش خشکی می بخشد .

آماده سازی بستر :

یونجه برای تولید عملکرد مطلوب به خاکهای به نـسبت عمیـق ، بـا زهکـشی خـوب و بستر بذری نرم و صاف نیاز دارد . بستر بذر بایستی محیطی مناسب برای جوانـه زدن ، رشـد و نفوذ ریشه ها را فراهم آورده و بتواند میـزان رطوبـت مـورد نیـاز یونجـه را در ناحیـه توسـعه ریشه فراهم آورد .

از این رو آماده سازی بستر بذر باید همه ی بازدارنده های ممکن برای سـبز شدن و استقرار گیاهچه ها ، نفوذ و پراکنش ریشه ها و دوام چندساله یونجـه در آن یونجـه زار ذرا تامین کند . مراحل آماده سازی بستر بذر یونجه شامل مراحل زیر است :

خاک ورزی اولیه :

برای دستیابی به داشتن بیشینه عملکرد یونجه ، بـه خـاکهـای بـا زهکـشی مناسـب و بـه نسبت عمیق نیاز است . محدودیت های فیزیکی و شـیمیائی ، ماننـد وجـود لایـه هـای سـفت ، چینه ای بودن خاک و وجود لایه های نمک می توانند عمق نفوذ ریشه را محدود کرده و در نهایت منجر به کاهش عملکرد شوند .

یکی دیگر از عمده ترین علل محدودیت نفوذ ریـشه ، فشرده شدن خاک در نتیجه عبور ماشینها و ادوات کشاورزی سنگین ، به ویژه هنگامی کـه خاک مرطوب بوده و یا در هنگام برداشت محصول گیاهان زراعی پیشین مـی باشـد . شـخم عمیق می تواند فشردگی خاک را کاهش دهد . هرچند برای تعیین نوع و عمق خاکورزی ، نیاز به بررسی دقیق تر محل انتخاب شده برای کاشت خواهیم داشت .

چنـدین نـوع از ادوات خـاک ورزی عمقـی ، بـسته بـه شـرایط خـاک در آمـاده سـازی بــستر بــذر یونجــه مــورد اســتفاده قــرار مــی گیــرد : زیرشــکن یــا گــاو آهن قلمــی ، گاوآهن برگرداندار ، گاوآهن بشقابی عمیق .

خاکورزی ثانویه :

پس از انجام خاکورزی اولیه ، زمین به صورت سطحی دیسک زده می شود . دیسکها از چنـدین ردیـف صـفحه هـای بـشقابی تـشکیل شـده انـد و بـا حرکـت روی سـطح خـاک کلوخه ها و بقایای کوچک گیاهی را خرد کرده و با همدیگر مخلوط می کنند . در صـورتی که میزان بقایای گیاهی مانده از زراعت پیشین زیاد و یا خشبی بوده و با وجود دیـسک زنـی هنوز هم بقایا در سطح کشتزار دیـده شـود ، پـس از دیـسک زنـی بایـد از دندانـه یـا هـرس استفاده کرد .

یکی از اقدامهای ضروری در خاکورزی ثانویه تـسطیح زمـین اسـت . میـزان تـسطیح و شیب مورد نیاز ، بستگی به نوع خاک و سامانه آبیاری یونجه زار دارد . در یونجه زارهایی کـه آبیاری به روش سطحی انجام خواهد گرفـت ، تـسطیح و تنظـیم شـیب زمـین بایـد بـا دقـت بیشتری انجام گیرد . هرچند در آبیاری بارانی نیز باقیماندن گودال های کوچک باعث جمع شدن آب در آنها و ایجاد غرقابی ناحیه ای در یونجه زار شده و به یونجه آسیب و زیـان وارد می کند .

برای تسطیح زمین به طور عموم از انواع ماله ها استفاده مـی شـود . امـروزه مالـه هـای بزرگ زراعی مجهز به لیزر هستند که جهت شیب و حجم تغییرات مورد نیـاز در هـر ناحیـه از خاک را تشخیص داده و به صورت دقیق اقدام به تسطیح زمین زراعی مـی کننـد . هرچنـد ماله های لیزری گران بـوده و اسـتفاده از آنهـا هزینـه بـر مـی باشـد ، ولـی اسـتفاده از آنهـا در کشتزارهای بزرگی که به روش غرقابی یا کرتی آبیاری خواهند شد بسیار سودمند خواهد بود .

تسطیح زمین در اغلبشرایط در دو مرحلـه انجـام مـی شـود ؛ مرحلـه اول پـس از انجـام خاکورزی اولیه و برای برای تـسطیح کلوخـه هـا و برجـستگی هـای ناشـی از انجـام شـخم صورت می گیرد . یکبار هم پس از ایجاد جوی های آب و کرت بندی کشتزار ، فـضای بـین جویهای آبیاری برای تسطیح دقیقتر و برپایه شیب مورد نظر برای آبیاری انجام می شود .

تاریخ کاشت :

یونجه را می توان در بهار و یا اواخر تابستان کـشت کـرد . در منـاطق سـرد و بـا احتمـال سـرمازدگی ، کـشت بهـاره بـه کـشت اواخـر تابـستان تـرجیح داده مـیشـود . کـشت بهـاره بی درنگ پس از رفع خطر سرمازدگی میتواند انجام شود . یونجه در مراحـل اولیـه اسـتقرار مقاومت بالایی به سرما نشان می دهد ، ولی رفته رفتـه از میـزان مقاومـت آن بـه سـرما کاسـته شده و در مرحله دو برگچه های حقیقی به کمترین میزان خود میرسد .

در کشت بهـاره ، بـه طورعموم رطوبت خاک به علت بارندگیهای بهاره کافی و مناسب بوده و شـرایط متعـادل برای جوانه زنی و سبزشدن یونجه فـراهم مـی شـود کـه ایـن امـر نیـاز بـه آبیـاری را کـاهش می دهد . این مسئله هنگامی بسیار اهمیت دارد که سامانه آبیاری یونجه زار به صورت غرقابی باشد . گیاهچه های در حال اسـتقرار یونجـه بـا ایجـاد حالـت غرقـابی دچـار تـنش و خفگـی میشوند که این وضعیت ، هر از چندی بـرای مـدت بـسیار کوتـاه ، در آبیـاری غرقـابی رخ میدهد .

همچنین در اراضی سبک ، جریان آب می تواند جوانه های یونجـه را از محـل خـود بیرون آورده و با خود منتقل کند که این حالت نیز باعث ایجاد آسیب و زیان میشود . کشت تابستانه در نیمه جنوبی کشور ، بـه علـت امکـان کاشـت یونجـه پـس از برداشـت محصول پیشین ( مانند گندم ) مورد استفاده قرار میگیرد .

در کشت تابستانه رقابت کمتری بـا علفهای هرز وجود دارد و نیاز کمتری به استفاده از علـفکـشهـا احـساس مـیشـود . در کشت تابستانه ، عملکرد یونجه در سال اول بـه مراتـب بیـشتر از کـشت بهـاره اسـت . تـاریخ کاشت اواخـر تابـستان تـا حـد زیـادی بـه تـأمین رطوبـت لازم بـرای جوانـه زنـی و اسـتقرار یونجه زار بستگی دارد .

تعیین میزان بذر برای استقرار سطح سبزی با تراکم مناسب به عاملهای چنـدی هم چـون شرایط محیطی ، نوع و بافت خاک ، روش و الگوی کاشت ، سطح فناوری کاربرد ماشـینهـا و ادوات آماده سازی و کاشت ، ویژگیهای بذر مورد انتخاب ، آبی و یا دیم بودن زراعت و غیره بستگی دارد . به طور اصولی آزمایشهای منطقه ای تعیین کننده دقیـق تـرین میـزان بـذر برای هر منطقه از کشور هستند ، ولی به طور نسبی نیز میتوان میزان مناسب برای بذر یونجـه را نیز توصیه کرد .

به طور کلی ، میزان تراکم توصیه شده برای کـشت بـذر یونجـه 60 بـذر در هـر مترمربع و حدود 20 تا 35 کیلوگرم بذر در هکتار مـی باشـد . تحقیقـات نـشان داده ، در پایـان سـال اول اسـتقرار ، تنهـا در حـدود یـک سـوم از بـذرهای کـشت شـده بـه صـورت گیاهچـه بـاقی می مانند . چندین عامل در هدر رفت میزان بذر یونجه و تبدیل نشدن بذرها به گیاهچه نقش دارند :

- ناخالصی بذر و جوانه نزدن بخشی از بذرها

- بذرهای سخت

- حذف زمستانه

- تنظیم ماشین ها و ادوات

عمق کاشت :

عمق کاشت در استقرار سـطح سـبز یونجـه دارای اهمیـت بـالایی اسـت . از آنجـائیکـه بذرهای گیاه یونجه بسیار کوچک بوده و ذخائر بذر برای رساندن لپه ها به سطح خـاک ( در خاکهای عمیق ) کافی نیست ، لذا نمی توانند در عمق خـاک جوانـه بزننـد . همچنـین عمـق کاشت بایستی به گونه ای شود که بـذر توسـط خـاک پوشـانده شـده و رطوبـت لازم بـرای جوانه زنی آن تأمین شود .

همچون دیگر مدیریتها ، تعیین عمق کاشـت نیـز متـأثر از نـوع و بافت خاک خواهد بود . به طور کلی ، بر پایه تحقیقات انجام شده مطلوبترین عمق کاشـت برای یونجه در حدود 5/1 تا 5/2 سانتیمتر می باشد . بذر یونجه در خاکهای ماسـه ای بهتـر از خاکهای لومی و آن هم بهتر از خاکهای رسی جوانه میزند . از اینرو در خـاکهـای سنگین بذر را از عمق 7/0 تا 3/2 سانتیمتری می توان کشت کرد ، ولی در خاک های رسی عمق کاشت بذر نباید از 2 سانتیمتر بیشتر باشد .

روش های کاشت یونجه که به شرح زیر می باشد :

به طورکلی کاشت یونجه به دو روش کشت مسطح و جوی پشته ای انجام میشود :

الف- کشت مسطح :

کشت مسطح یک روش سـریع اسـت و یکنـواختی توزیـع بـذر در آن نـسبت بـه روش جوی پشته ای بیشتراست . عمده ترین ایراد این روش ، باقیماندن شماری از بـذرها در سـطح خاک و پوشش ناکامل آنها درسـطح خـاک اسـت . میـزان بـذرهای بـاقیمانـده در سـطح خاک ، هنگامی عمل کاشت به صورت دستی انجام میشود بسیار بیـشتر از کـشت مکـانیزه است ؛

چون در حالت دستپاش ، بذرها به صورت دسـتی درسـطح یونجـه زار پخـش شـده و پس از آن با استفاده از شنکش با خاک مخلوط می شوند . در کاشت دستپاش کنترل عمق ، تراکم و یکنواختی کاشت بسیار دشوار است و میزان بذر مصرفی به شدت بیـشتر از حالـت کاشت مکانیزه است .

چند نوع ماشین کاشت در روش کشت مسطح یونجه مورد استفاده قرار میگیرد :

غلتک زراعی ، خطی کار غلات دانه ریز

ب- کشت جوی پشته ای :

کشت جوی پشته ای روشی دیگر برای کاشت یونجه است که به طور عمـوم در اراضـی با خاکهای سنگین و بـا زهکـشی ضـعیف انجـام مـیگیـرد و بـرای کاشـت در اراضـی بـا زهکشی مناسب توصیه نمیشود . چون هزینه و مدت زمان لازم برای آماده سازی بـستر بـذر و کاشت در این روش نسبت به کشت مسطح بیشتر است .

کـشت جـوی پـشته ای زمـان لازم برای آبیاری را نسبت به آبیاری غرقابی کاهش میدهد . از سوی دیگر ، کشت جوی پشته ای زهکشی را از طریق کاهش بستر بذر بهبود بخـشیده و از ایجـاد حالـت مانـدابی جلـوگیری میکند . عمده ترین عیب این روش وجود فضای جوی های کـشت نـشده اسـت کـه امکـان رشد بیشتر علفهای هرز را فراهم ساخته و مدیریت آنها را دشوار میکند . سیستم های کاشت یونجه شامل کشت خالص و کاشت با گیاه همراه می باشد .

رشد یونجه و برداشت :

برای شناخت بهتر تاثیر زمان برداشت ، آشنایی با چگونگی رشد و نمـو یونجـه سـودمند خواهد بود . گیاه در طول فصل رشد آنچه را که در نتیجه عمل نورساخت ( فتوسـنتز ) تولیـد می کند را صرف سوخت و ساز و ذخیره در بخشهای هـوایی خـود مـی کنـد و در اواخـر فصل رشد به ریشه و طوقه ها انتقال می دهد . این ذخائر ریشه انرژی لازم را برای رشـد اولیـه در بهار و رشد دوباره پس از هر چین برداری فراهم می کنند .

هنگامی رشد فعال در بهـار یـا پس از هر چین برداری از سرگرفته می شود که گیاه یونجه برای حمایـت از رشـد تـا ظهـور برگهای جوان و رسیدن آنها به مرحله ای که بتوانند هیدروکربن کافی برای رشـد گیـاه را از طریق نورساخت فراهم کنند ، نیاز خود را از ذخائر ریشه و طوقه تامین کنـد .

ایـن امـر در شرایط عادی حدود دو هفته پس از برداشت طول می کشد . از این نقطه بـه بعـد ، بـا افـزایش میزان کربوهیدراتهای تولیدی ، گیاه اقدام به بازسازی ذخائر ریشه می کند . در صورتی که برداشت دوباره یونجه پیش از بازسازی ذخائر ریشه انجام گیرد ، تـاثیر زیان بـاری بـر زیـست سطح سبز و پیوستگی تولید علوفه خواهد داشت . رشد یونجه در آغاز بهار از جوانه های طوقه آغاز می شود و بـه شـرایط دمـایی و ذخـایر ریشه بستگی دارد .

رشد بخش هوایی پـس از چـین اول ، هـم از جوانـه هـای طوقـه و هـم از جوانه های جانبی روی ساقه انجام می شود . در صورتی که برداشت از ارتفاع بـسیار کمتـری صورت گیرد ( کمتر از 5 سانتیمتر ) ، بیشتر جوانه های جانبی حذف شده و همه ی ساقه ها بـه ناچار باید از جوانه های طوقه پدیدار شوند . چون نسبت جوانه های طوقه از جوانه های جانبی کمتر است ، لذا در این حالت شمار ساقه کمتر و عملکرد بوته نیز کمتر خواهد بود .

تأثیر رسیدگی گیاه بر کیفیت علوفه :

برخلاف عملکرد ، کیفیت علوفه و میزان هضم پذیری آن به طور محسوسی بـا پیـشرفت مراحل رشدی یونجه کاهش می یابد . دو دلیل عمده برای این کـاهش وجـود دارد ؛ نخـست اینکه ، در نتیجه رشد گیاه یونجه ، نسبت ساقه به برگ به شـدت افـزایش مـی یابـد . در طـول دوره رشد رویشی ، ممکن است وزن برگهـا حـدود 70 درصـد عملکـرد کـل را بـه خـود اختصاص دهند .

با افزایش سن گیاه ، ساقه ها به رشد خود ادامه می دهند ، در حالیکه زیست توده ( بیوماس ) برگ به نسبت ثابت باقی می ماند و با توجه به این شرایط میـزان بـرگهـا در اواسط مرحله گلدهی به 40 تا 45 درصد کاهش می یابد . چـون بـرگهـا کیفیـت تغذیـه ای بسیار بیشتری نسبت به ساقه ها دارند ، در نتیجه این کاهش ، کیفیت علوفه نیز کاهش می یابد .

کیفیت تغذیه ای خود برگها نیز با بلوغ گیاه به طور کمی کاهش می یابند ، ولی ساقه هـا بـه سرعت کیفی ( فیبری ) شده و میـزان ترکیبـات هـضم ناپـذیر ماننـد لیگنـین در آنهـا افـزایش می یابد . اثرگذاریهای ترکیب شـده کـاهش درصـد بـرگ و افـزایش میـزان لیـف در سـاقه هـا کیفیت علوفه را در گیـاه یونجـه بـالغ بـه شـدت تحـت تـأثیر قـرار مـی دهـد . ایـن تغییـرات ریختشناختی موجب اثرگذاریهای منفی زیادی بر کیفیت علوفه در طی دوره رشد می شود .

تعیین مناسب ترین زمان برداشت :

در تولیـد علوفـه همزمان با تغذیه دام ، به علت برداشت تدریجی علوفه ، افت کیفیت گریز ناپذیر خواهد بود . از اینرو کاشت شمار بسیاری از رقمهای مختلف ، از جمله رقمهای با کیفیت بسیار بالا ، بـه گسترش دوره زمانی برداشت بدون افت کیفیـت کمـک خواهـد کـرد . مـدیریت برداشـت یونجه برپایه اینکه هدف از تولید عملکرد بالا ، کیفیت بالا ، عملکرد و کیفیت علوفـه بـالا و یا دستیابی به بیشینه پایداری باشد ، متفاوت خواهد بود .

برای کیفیت بالای علوفه ، چین اول باید در اوایل مرحله غنچه دهی و چـینهـای بعـدی در اواسط غنچه دهیانجام شود . تکرار برداشت یونجه زار در اوایل مرحله غنچه دهـی بـرای دستیابی به بالاترین کیفیت ممکن ،پایداری سطح سبز را کاهش خواهد داد . به طور معمـول بایستی 28 تا 33 روز بین چین برداری اول و دومو سپس 30 تا 35 روز فاصله بین چـینهـای بعدی وجود داشته باشد .

به علت سریع بودن تغییرات کیفیت علوفه ، بـه ویـژه در چـین اول ، علوفه باید در یک دوره زمانی 4-3 روزه برداشت شـود . همچنـین توصـیه مـیشـود کـه بـا توجه به شرایط آب و هوایی منطقه مورد کاشت ، حدود 8-5 هفته مانده به آغاز فصل سرما برداشت انجام نشود ، زیرا یونجه نیـاز بـه سـاخت و بازسـازی ذخـایر غـذایی بـرای زمـستان گذرانی دارد .

تعیین زمان برداشت چین پایانی :

توصیه میشود که چین پایان فصل که منتهی به زمستان است با ارتفاع بیشتری نسبت بـه چینهای پیشین برداشت شـود . ایـن ارتفـاع بیـشتر بـه علـت بـاقیمانـدن بـرگهـای پایـه ای نور ساخت را پیش از بروز سرما افزایش داده و ذخـائر ریـشه ای تقویـت مـی کنـد . از سـوی دیگر ، ته بوته بلندتر رشد تاج پوشـش ( کـانوپی ) سـریعتـری را فـراهم آورده و در صـورت بارش برف ، گیاه را از سرمازدگی محافظت خواهد کرد . همچنـین بـرف بیـشتری در سـطح یونجه زار نگهداری شده و ذخیره رطوبتی برای اوایل بهار بیشتر خواهد بود .

زمان برداشت یونجه در روز برداشت :

زمان برداشت یونجـه دارای اهمیـت بـالایی اسـت . زمـان برداشـت بـر کیفیـت علوفـه و خشک کردن آن تأثیرگذار است . توصیه می شود که یونجه در اوایل روز و به محض اتمـام شبنم بر روی گیاه برداشت شود .

برداشت یونجه در اوایل صبح این اجازه را خواهد داد کـه علوفه طی یک روز کامل خشکانده شود و در نتیجه به بیشینه رساندن زمـان خـشک شـدن ، آسیب و زیان ناشی از تنفس به کمترین برسد و علوفـه طـی زمـان کوتـاه تـری از یونجـه زار گردآوری شود و از تأثیر شرایط نامساعد آب و هوایی در امان بماند .

بلندای برداشت یونجه :

بلندای برداشت یکی از عامل مهم در پیوستگی تولید عملکرد بـالا و بازسـازی مطلـوب ذخائر ریشه می باشد . تحقیقات انجام شده در ایـن زمینـه نـشان داده انـد کـه بلنـدای بوتـه از سطح زمین می بایستی به صورت متعادل در نظرگرفته شود و باقی مانـدن تـه بوتـه بـا بلنـدای بیشتر و یا کمتر باعث کاهش عملکرد ماده خـشک و محتـوی غـذایی علوفـه خواهـد شـد .

بلندای مناسب برای برداشت یونجه حدود 5/2 سانتیمتر و در نهایت 5 سانتیمتر اسـت و بـا افزایش بلندا به بیشتر از این میزان ، عملکرد ماده خـشک بـه شـدت کـاهش خواهـد یافـت . افزایش بلندای برداشت تنها در مواردی قابل توصیه است که در وهلـه نخـست گیـاه یونجـه در شرایط تنش قرار داشته باشد و یا ذخائر کربوهیدراته ریـشه در حـد مطلـوب نباشـد . دوم اینکه بلندای بوته ها در برداشت پایانی بیشتر از 10 سـانتیمتـر در نظـر گرفتـه شـود تـا تـوان بیشتری برای زمستان گذرانی داشته باشد .

بلندای مطلـوب بوتـه هـا در زمـستان میـزان حفـظ برف در یونجه زار را افزایش داده و میزان مصرف آب در اوایل بهـار را کـاهش خواهـد داد . در شرایط صحرایی مرطوب ، ته بوته های بلندتر از طریق ایجاد تهویـه بهتـر و همچنـین جلـوگیری از برخورد علوفه به خاک مرطوب به خشک شدن قسمت های انتهایی علوفه برداشـت شـده کمـک خواهند کرد .

از دیگر دلایل برداشت با بلندای مناسب از سطح زمین ، متعادل کـردن افـزایش کیفیـت علوفه است . به طور معمول پایین ترین بخش از گیاه یونجه دارای میزان لیف بـالایی اسـت و از اینرو کیفیت پایین تـری دارد . در کـل ، از پـایین بـه بـالای بوتـه یونجـه کیفیـت و میـزان محتوی غذایی افزایش یافته و میـزان لیـف و لیگنـین کـاهش مـی یابـد . اگـر کـشاورزان در هنگام برداشت با افزایش نسبی بلندای ته بوته از برداشت این بخـش خـودداری کننـد ، کیفیـت علوفه به مراتب بهتر خواهد بود .

بررسیهای مختلف نشان داده ، که میزان علف هرز در یونجه برداشت شده با تـه بوتـه 5 سانتیمتر بسیار کمتر از ارتفاع 10 سانتیمتر می باشد . کمتـر بـودن میـزان علـف هـرز باعـث افزایش کیفیت علوفه در چینهای بعدی خواهد شد .

روشهای برداشت یونجه :

یونجه تازه درو شده دارای 70 تا 85 درصد رطوبت بوده که برای انبار کردن می بایست به 20 تا 25 درصد کاهش یابد . برای کاهش رطوبت ممکن است علوفه را در یونجه زار بـه طور طبیعی برای مدت چنـد سـاعت تـا چنـد روز ، بـسته بـه دمـای محـیط و شـرایط جـوی نگهداشته و یا از گرم کنها و خشک کردن مـصنوعی اسـتفاده کـرد . هریـک از روشهـای برداشت یونجه با هدررفت کمـی و کیفـی همـراه اسـت .

5 تـا 15 درصـد مـاده خـشک در شرایط خشک کردن طبیعی در یونجه زار در نتیجـه فعالیـت آنـزیمهـا ازبـین مـی رود ، خـرد شدن و ریختن برگها نیز موجب کاهش کیفیت محصول می شـود ، چـون درصـدپـروتئین برگها بیش از ساقه است ، 70 درصد از پروتئین گیـاه و 90 درصـد کـاروتن ( ویتـامین ) در بـرگهـا جمـع شـده اسـت لـذا تـابش دراز مـدت آفتـاب ، شـبنم و بـاران باعـث هـدررفت موادغذایی گیاه می شود .

در مناطق مرطوب و بارانی ، بهتـرین روش برداشـت آن اسـت کـه تا حدامکان فاصله زمانی بین درو تا گردآوری از یونجه زار کوتاه شـود . آزمـایش هـا نـشان داده که روش خشک کردن علوفه به صورت آزاد در یونجه زار 32 درصـد افـت و خـشک کردن در انبار 26 درصد و بـا روش سـیلو کـردن 14 درصـد افـت پـروتئین نـسبت بـه کـل پروتئین محصول را به همراه دارد .

روش دستی :

نخستین وسیله برداشت علوفه همان داس بوده اسـت که هنـوز هـم در بـسیاری از نقـاط ایـران و جهـان اسـتفاده می شود . قـداره یـا شـامیله ، تکمیـل شـده داس اسـت کـه عملکـردی بیـشتر و خستگی جسمی کمتـری بـه همـراه دارد . یـک کـارگر بـا یـک داس معمـولی حـدود 250 مترمربع می تواند درو کند ، یا به عبارتی برای یک هکتار 40 نفر روزکـار لازم اسـت ، ولـی با شامیله 1000 مترمربع در روز می تواند برداشت کند که در آن صورت بـرای 1 هکتـار 10 نفر روز کار نیاز است .

روش مکانیزه :

ماشین های دروگری که با نیروی دام کار می کردند .

2 - آشنایی با ارقام مختلف یونجه

رقم یونجه همدانی ، رقم یونجه یزدی ، رقم یونجه بغدادی ، رقم یونجه بمی ، رقم یونجه قره ، رقم یونجه نیک شهری

3 - آشنایی با روشهای تولید بذر یونجه که برخی از سرفصل های آن شامل موارد زیر میباشد

آشنایی با میزان مصرف بذر ، زمان مناسب تولید بذر

آشنایی با نحوه کنترل آفات و بیماریها ، آبیاری و زمان برداشت و بوجاری و فراوری بذر

4 - آموزش روش آبیاری یونجه که به شرح زیر میباشد

مدیریت آبیاری یونجه :

با توجه به میزان دسترسی به منابع آب و خاک ، مدیریتهـای مختلـف آبیـاری پیـشنهاد میشود . برنامه ریزی آبیاری یکی از عاملهای مدیریت آبیاری است که بـستگی بـه شـرایط بهره برداری دارد . برای برنامه ریزی آبیاری نیاز به شناخت بهینه عاملهای مؤثر بر نیـاز آبـی ، شرایط مورد انتظار رشد و تولید ، ویژگیهای خاک ( جنبه های شیمیایی و فیزیکی خـاک ) ، سامانه های آبیاری ، راهبردهای کم آبیاری و مدیریتهـای زراعـی و غیـره دارد .

از ایـن رو تعیین برنامه ریزی آبیاری به صورت کلان برای یک زراعت ، بدون در نظـر گـرفتن شـرایط منطقه ای و مدیریتهای حاکم برتولید ، امری دشوار و گاهی غیر ممکن است . ولی بـه دلیـل نبـود اطلاعـات کـافی از عامـلهـای مـؤثر بـر برنامـه ریـزی آبیـاری در مقیـاس گـروه هـای بهره برداران ، میتوان به روشهای موجود برآورد نیـاز آب آبیـاری و برنامـه ریـزی آبیـاری اکتفا نمود .

برای این منظور بنابه پیشنهاد سازمان خواربار و کشاورزی ( فائو ) و منابع علمـی معتبراستفاده از فرمولهای تجربی مانند پنمن مانتیث برای برآورد نیـاز آبـی بـا اسـتفاده از داده های هواشناسی دراز مدت مناطق ، توصیه شده است .

تأثیر رسیدگی گیاه بر عملکرد :

عملکرد یونجه در هرچین برداری با افزایش فاصله چینها و بلوغ گیاه افزایش مـی یابـد . از دیدگاه نظری ، بیشینه عملکرد علوفه باید در هنگام رسیدن گیـاه بـه مرحلـه شـکوفه دهـی کامل به دست آید . ولی در عمل ، به علت ریزش برگها و برخی از دیگر بخشهـای گیـاه ، بیشینه میزان عملکرد در هنگام26 درصد گلدهی و یا کمـی پـس از آن بـه دسـت مـی آیـد .

افزایش عملکرد در طی مراحل رشد اولیه تا اوایل گلدهی به صورت خطی بوده ، ولی پـس از این مرحله از شیب افزایش به شدت کم می شود . البته به طورکلی ، سرعت واقعی افزایش عملکرد متغیر بوده و به عاملهـای مختلفـی ماننـد شـرایط محیطـی ، حاصـلخیـزی خـاک ، رطوبت خاک ، رقم یا اکوتیپ یونجه و دیگر عاملهای مدیریت زراعی بستگی دارد .

5 - آشنایی با آفات و بیماریها و علفهای هرز مزارع یونجه و روش های سم پاشی و مبارزه بیولوژیک با آفات که برخی از سرفصلهای آن شامل موارد زیر میباشد

الف - آشنایی با نشانه ها و روش های کنترل بیماری های مهم یونجه :

بیماری جارویی یونجه یا فایتوپلاسمایی ، بیماری پوسیدگی فیتوفترایی یونجه ، بیماری پژمردگی فوزاریومی یونجه ، بیماری پوسیدگی قهوه ای ریشه یونجه ، بیماری سفیدک کرکی یونجه ، بیماری لکه قهوه ای برگ یونجه ، بیماری نماتد ساقه یونجه یا نماتد ساقه و پیاز ، بیماری ویروس موزائیک یونجه ، بیماری سفیدک سطحی یونجه ، بیماری زنگ یونجه ، بیماری آنتراکنوز یونجه ، بیماری لکه آجری برگ یونجه ، بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه

ب - آشنایی با نشانه ها و روش های کنترل آفات مهم یونجه :

موش مغان ، کنه ی تارتن دو لکه ای ، تریپس ، زنجرک یونجه ، کرم برگخوار چغندرقند ، کرم برگخوار یونجه ، زنبور بذرخوار یونجه ، شـته لگومینـوز ، شته خالدار یونجه ، شته نخود ، سن سبز یونجه ، سن گلخوار یونجه ، سوسک شاخک بلند یونجه ، سرخرطومی بذر یونجه ، سرخرطومی ریشه یونجه ، سرخرطومی برگ یونجه

ج - آشنایی با روشهای کنترل علف های هرز یونجه از جمله سس یونجه

6 - آشنایی با کود و محلول پاشی در مزارع یونجه که برخی از سرفصلهای آن به شرح زیر میباشد

آشنایی با نحوه کوددهی یونجه زارها

آشنایی با عناصر غذایی مورد نیاز یونجه

روش های کنترل کمبود گوگرد ، بر ، فسفر ، پتاسیم

نکته مهم : تمام سرفصل های بالا تنها گوشه ای از اطلاعات موجود در فایل آموزش کاشت ، داشت و برداشت یونجه میباشند که در اختیار کاربران سه ماهه و بالاتر وبسایت قرار گرفته است .

فايل‌ها:

bz - نقش عوامل گرده افشان در تولید بذر یونجه 13 صفحه

چهارشنبه, 22 بهمن 1399 20:41