آموزش صفر تا صد کاشت و پرورش سبزیجات تابستانه و پاییزه

: امیر حبیبی; کتب آموزشی کشاورزی و دامپروری

(1 vote, average 5 out of 5)

جهت آشنایی با روشهای علمی کشت و پرورش سیزیجات و صیفیجات ، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید ، همچنین میتوانید جهت دانلود جامعترین بانک کتاب ها و جزوات آموزش کاشت و داشت و برداشت سبزی و صیفی ، به انتهای این صفحه مراجعه نمایید .

پرورش سبزيجات و صیفیجات ، ابتدا به صورت توليد در سطح خانواده و رفع نيازهاي شخصي بوده که همزمان با گسترش شهرها و ازدياد جمعيت و افزايش تقاضا ، كشت و پرورش آن در سطوح گسترده تر ادامه پيدا كرده است .

سبزيجات نه تنها به خاطره مزه و طعم مطلوب و دارا بودن ارزش غذايي فراوان مورد توجه هستند بلكه مقدار ماده غذايي توليد شده به وسيله سبزيجات در واحد سطح در مقايسه با ساير محصولات كشاورزي به مراتب بيشتر است .

سبزی و صیفی نقش مهمی در برنامه غذایی بشر داشته و كمبودهای موجود در سایر مواد غذایی ، به وسیله افزودن سبزیجات و صیفیجات جبران میگردد . املاح موجود در سبزیجات و صیفی جات به ترتیبِ مقدار عبارتند از كلسیم ، فسفر و آهن . ویتامینهای مهم موجود در سبزیجات عبارتند از ویتامین A ، ویتامین B و ویتامین C .

در این صفحه ، کاملترین بانک فایلهای آموزشی را درباره کشت سبزی ، روشهای آبیاری سبزی و نکات تخصصی دیگر ، در اختیار شما کاربران محترم وبسایت گسترش کارآفرینی ایران قرار میدهیم . جهت سهولت استفاده شما کاربران محترم ، ما این اطلاعات را در چند شاخه تخصصی به شرح زیر دسته بندی نموده ایم .

1 - آموزشهای مربوط به کاشت و داشت و برداشت سبزی که به شرح زیر میباشد :

انتخاب زمین مناسب ( نوع خاك ، حاصلخیزی ، شوری و غیره ) :

چنانچه شروع كار در زمینی است كه برای اولین بار كشت میشود خارج ساختن درخت همراه با ریشه درختچه و یا بوته های علف هرز ضروری میباشد .

در صورت شیب دار بودن زمین خطر فرسایش آبی وجود دارد و برای مبارزه با این وضع كاشت سبزی به طریق تراس بندی و ردیفی توصیه میگردد و استفاده از مالچ ( پوشاندن زمین به وسیله مواد مختلف مانند كاه ، خاك اره ، برگهای پوسیده ، كاغذ و.. ) و دادن شیب تراس از جلو به عقب نیز میتواند در جلوگیری از فرسایش خاك مؤثر باشد .

شرایط آب و هوایی محل ( میزان بارندگی ، حرارت ، رطوبت ، سرعت و جهت باد و غیره ) در مورد میزان بارندگی و حرارت محیط میتوان از آمار هواشناسی استفاده كرد ، در صورت وجود باد در منطقه استفاده از انواع بادشكن ضروری میباشد زیرا وزش بادهای شدید باعث پاره شدن و شكستن برگها شده و محل آسیب دیده شرایط مناسبی را برای حمله امراض و آفات فراهم میسازد به علاوه باد ، باعث تشدید تبخیر در گیاه نیز میگردد.

انتخاب نوع كشت :

تولید یك نوع محصول در مقیاس وسیع ارزانتر از تولید چندین نوع سبزی میباشد چنانچه سبزی مخصوصی ( سبزی برگی ) در آن منطقه تولیدكننده ندارد ترجیحاً بایستی به پرورش همان نوع محصول مبادرت نمود و در صورت نبودن چنین شرایطی كشت چندین نوع سبزی مطمئن ترین راه در امر تولید است . انجام این عمل نیازمند تجربه فراوان بوده و از طرفی هزینه تولید نیز بیشتر میباشد .

انتخاب بذر :

انتخاب بذر مرغوب در كشت سبزی اهمیت فراوانی داشته و با توجه به درآمدی كه از این نوع محصول انتظار میرود ، قیمت فاكتور مهمی به حساب نمی آید و یك بذر خوب با قیمت كمی گرانتر ، گاه میتواند محصولی با كیفیت بهتر و اندازه بیشتر تولید نماید .

یادآوری این نكته ضروری است كه عوامل محیطی نامساعد در پاره ای موارد میتواند روی خواص مادری یك بذر خوب و محصول حاصل از آن اثر بگذارند .

عمق كاشت بذر :

تعیین عمق كاشت بذر بستگی به ریزی و درشتی آن و نوع خاك داشته و از 3 – 1 برابر قطر بزرگترین بذر متغیر است ، وجود مقدار مناسب اكسیژن و رطوبت و حرارت برای جوانه زدن بذر ضروری میباشد .

برای پوشاندن سطح بذر بایستی از خاك سبك ( لومی – شنی ) استفاده شود البته بایستی توجه داشت كه سبكی بسیار زیاد نیز باعث از بین رفتن سریع رطوبت خاك میگردد چنانچه از خاكهای سنگین برای این منظور استفاده شود هنگام خشكی ، سطح آن سله بسته و از درصد جوانه زدن بذر می كاهد. سرعت جوانه زدن بذر در تعیین عمق كاشت آن تاثیر دارد .

زمان كاشت بذر :

تعیین زمان مناسب كشت بذر بستگی به آب و هوای منطقه و نوع سبزی دارد .

انواع کاشت که به شرح زیر می باشد :

كاشت بذر به صورت دستپاش :

این روش كشت به سبب نامنظمی پراكندگی بذر روی زمین و بروز اشكال در حین داشت و برداشت و همچنین مصرف زیاد بذر در واحد سطح از نامناسبترین روش ها به شمار می آید .

كشت مستقیم ممكن است به صورت كپه ای یا ردیفی ( خطی ) صورت گیرد . كاشت كپه ای در مورد سبزیجاتی مانند خربزه ، طالبی ، خیار، هندوانه و گاهی چغندر مورد استفاده قرار می گیرد . بدین ترتیب كه پس از حفر گودال ها بر روی خطوط موازی و با فواصل معین در آنها بذر قرار داده شده و پس از سبز شدن ، بوته های اضافی را تنك می كنند. طرز آبیاری این نوع بذركاری بیشتر نشتی است .

در كاشت بذر به طریق خطی بذور به طور مرتب روی خطوط موازی یكدیگر كاشته می شوند ، فاصله بین خطوط موازی و فاصله بین بذور روی هر خط نسبت به نوع بذر كشت شده متفاوت است ، روش ردیفی به علت آسانی عملیات زراعی و امكان برقراری یك سیستم آبیاری نشتی ، از طریق ایجاد نهرهای كوچك و كم عمقِ بین خطوط ، یكی از بهترین انواع كاشت بذر می باشد .

این طریقه به علت مصرف كم آب و عدم امكان سله بستن خاك و جمع شدن نمك پای بوته متداولترین طریقه كشت در سطح وسیع است. البته كاشت بذر در سطح وسیع با بذرپاش انجام می گیرد .

كاشت در خزانه و تهیه نشا :

در تهیه خزانه از شاسی ، گلخانه و یا زمین مناسب در هوای آزاد استفاده می شود ، كشت بذر در خزانه ممكن است به صورت دستپاش یا خطی روی كرت های آماده شده و یا شاسی انجام گیرد ( در كشت خطی عملیات زراعی آسانتر است ) و سپس اقدام به ریختن مقداری خاك نرم کرده و بعد از آن آبیاری می كنند ( بوسیله ی آبپاش( ، پس از جوانه زدن بذر و ظهور برگ های حقیقی میتوان آبیاری را به طریق معمولی انجام داد .

برای كم كردن تراكم و جلوگیری از ضعیف شدن نشا در خزانه می توان به تنك كردن مبادرت نمود . البته مخارج و زحمات این عمل زیاد است ، در صورت كاشت بذر به روش خطی و با فاصله معین میزان تنك كردن كاهش خواهد یافت .

در پاره ای موارد قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی آن را به خزانه های دوم و سوم ( خزانه های انتظار ) منتقل می كنند ( گوجه فرنگی ، كرفس ، بادمجان ) .

تنك كردن :

قرارگرفتن بذرهای سبزی در مجاورت یكدیگر انبوهی از بوته های نزدیك به هم را در یك فضای محدود به وجود آورده و نباتات حاصله ، رشد كندی را دنبال خواهند كرد ، بدین جهت خارج ساختن پاره ای از آنها برای رفع این مشكل ضرورت پیدا میكند. بنابراین تنك كردن عبارت از درآوردن بوته های نزدیك به هم و ایجاد فضای مناسب برای رشد سبزی میباشد .

به هنگام تنك كردن غالباً بوته های ضعیفتر را انتخاب و از زمین خارج ساخته و با این عمل باعث یكنواخت شدن كشت نیز میگردند . از آنجایی كه عمل تنك كردن كار پرخرجی میباشد . سبزی كاران سعی می نمایند تا با كاشت مقدار كافی و منظم بذر از انجام آن رهایی یابند . به منظور كاهش میزان آسیب و صدمه به گیاهان باقیمانده عمل تنك كردن بایستی در اوایل دوره رشد نبات صورت گیرد.

برخی سبزی كاران ، گیاه خارج شده را به عنوان نشأ ، مورد استفاده قرار داده و در پاره ای موارد مانند پیاز ، گیاه تنك شده به عنوان پیازچه به بازار عرضه میگردد. عمل تنك كردن زمانی باید صورت گیرد كه احتمال حمله آفات كاهش یافته باشد .

مالچ پاشی :

مالچ عبارت از پوشاندن زمین به وسیله مواد مختلفی مانند كاه ، خاك اره ، علفهای خشك شده ( قبل از به بذررفتن ) ، برگهای پوسیده ، كاغذ مومی و پلاستیک سیاه میباشد . در صورت استفاده از خاك اره و كاه ، مقداری كود ازته و فسفره نیز بایستی بدان افزوده گردد .

برداشت و نگهداری سبزیجات :

عمل برداشت ترجیحاً در هوای مطبوع صبحگاهی و یا شب قبل از عرضه به بازار صورت میگیرد . عمل برداشت اكثر سبزیجاتی كه مصرف تازه دارند حتی در كشورهای پیشرفته نیز با دست انجام میگیرد ، برداشت با روشهای مكانیكی غالباً در مورد سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی ، نخودفرنگی ، خیار ، ذرت شیرین ، لوبیا ( مصرف كنسرو ، شور و...) انجام میگیرد.

زمان مناسب برداشت از عوامل مهمی است كه بر روی كیفیت محصول و طول دوره نگهداری آن در انبار مؤثر واقع میشود . موقع برداشت به نوع سبزی ، شرایط آب و هوایی ، فاصله موجود بین محل تولید تا مصرف و... بستگی پیدا میكند . تأخیر در برداشتِ به موقعِ پاره ای از سبزیجات مانند نخود فرنگی و ذرت شیرین ، سبب سفت شدن دانه و كاهش كیفیت محصول میگردد .

تولید سبزی خارج از فصل که به شرح زیر می باشد :

تهیه سبزی با استفاده از حرارت مصنوعی ( گلخانه و شاسی ) و یا حفاظت از سرما ( پوشاندن سبزی با پلاستیك یا كشت در شاسی سرد ) در مناطق مساعد .

گلخانه :

گلخانه عبارت از ساختمانی است كه در آن گرما ، رطوبت ، نور و میزان گاز كربنیك قابل كنترل كردن است .

گلخانه ها عموماً از اجزای زیر تشكیل شده اند :

1 - چارچوب گلخانه :

استخوان بندی گلخانه از مجموعه پایه هایی كه به فاصله حدود 3 متر از یكدیگر قرار دارند و تیرهای سقف تشكیل شده است . در پیرامون گلخانه دیواره ای به ارتفاع 60 – 90 سانتیمتر قرار دارد كه از آجر یا سیمان ساخته شده است . سقف گلخانه باید دارای لبه هایی باشد كه از ریزش آب باران بر روی بدنه گلخانه جلوگیری كند .

2 - پوشش شفاف گلخانه :

از آنجایی كه عبور نور از شیشه به راحتی صورت میگیرد برای پوشش گلخانه ، به میزان زیادی از شیشه استفاده میشود تا گیاهان درون گلخانه از نور خورشید حداكثر استفاده را بنمایند . امروزه برای پوشش از پلاستیک نیز استفاده میگردد .

3 - سكوهای گلخانه :

این سكوها به منظور كنترل بهتر شرایط محیطی و بازده بهتر داخل گلخانه ساخته میشود با آنكه ارتفاع و به ویژه عرض سكوها بسته به نوع گیاهی كه پرورش داده میشود متفاوت است معمولا ارتفاع سكو را بین 85 تا 90 سانتیمتر میگیرند و در ساختمان آن از چوب ، آجر ، سیمان و غیره استفاده میشود .

4 - راهروهای گلخانه :

راهروهای گلخانه باید به اندازه ای باشد كه در برابر رفت وآمد كارگران ، وسایل و گاری دستی اشكالی فراهم نیاورد . معمولاً عرض راهرو را 70-60 سانتیمتر میگیرند .

2 - آموزش روش آبیاری سبزی که به شرح زیر میباشد :

آبیاری به میزان مناسب سبب افزایش كمی و كیفی محصول گردیده و میتواند در زودرس كردن سبزی نیز مؤثر باشد . دفعات آبیاری به عوامل زیادی مانند فصل ، نوع سبزی ، عمق و پراكندگی ریشه ، مرحله رشد سبزی ، زهكشی ، نوع خاك و... بستگی دارد.
در دوره هایی از رشد مانند مرحله جوانه زدن بذر ، انتقال نشا به محل اصلی و همچنین در زمانی كه سبزی رشد كافی نموده و شاخ و برگ زیادی تولید كرده نیاز به آبیاری فراوان وجود دارد . مثلاً برای جوانه زدن كرفس رطوبت خاك باید بالای FC ( ظرفیت مزرعه ) باشد .
رطوبت اضافی نیز باعث ایجاد اشكال در مراحلی از رشد گیاه میگردد ، مثلاً در مرحله گلدهی و تشكیل نیام لوبیا ، رطوبت اضافی ریزش گل و دانه و در نهایت كاهش محصول را به دنبال خواهد داشت. رنگ و حالت و گاهی وضع ظاهری گیاه در تشخیص زمان مناسب آبیاری مؤثر خواهند بود .
كمبود آب باعث كم شدن رشد سبزی میگردد ، به عبارت دیگر كمبود آبیاری باعث كاهش رشد سلولهای منطقه نمو و كوچك ماندن سلولهای آن گشته و در نتیجه گیاه رشد یافته تحت این شرایط ، دارای ساقه ، برگها و گلها و میوه های كوچك گردیده و رنگ برگهای آن ممكن است به سبز تیره و سبز مایل به آبی تغییر رنگ پیدا كند .
كمبود آبیاری در سبزیجات عوارض مختلف دیگری نیز ممكن است به وجود آورد مانند كاهش آب و چروكیده شدن میوه ی گوجه فرنگی ( جذب كم آب و تبخیر زیاد ) ، پژمرده شدن سبزی ( تربچه ، فلفل ، اسفناج ) و یا پیچیدگی برگ ( ذرت شیرین ) .
سبزیجاتی مانند هندوانه و سیب زمینی شیرین به كم آبی مقاوم هستند . در صورتی كه كاهو ، كرفس ، اسفناج ، كلم گل و بیشتر سبزیهای ریشه ای ، به خشكی بسیار حساس هستند ، گوجه فرنگی ، سیب زمینی ، كلم برگ ، پیاز ، لوبیا ، كدو و خیار ، از نظر آبیاری احتیاجات متوسطی دارند .
مقاومت به خشكی ممكن است منشا ارثی داشته و یا به علت نوع گسترش ریشه ها باشد ( گوجه فرنگی ). آبیاری فراوان همراه با تبخیر كمِ گیاه ( هوای مرطوب ، نور و حرارت كم ) در سبزیجات ، گاه باعث به وجودآمدن اختلالاتی نظیر رشد بیش از حد گیاه و یا ایجاد ترك در میوه گوجه فرنگی و شكافته شدن كلم پیچ و تركخوردن هویج و سیب زمینی میگردد .

نکته مهم : تمام سرفصل های بالا تنها گوشه ای از اطلاعات موجود در فایل آموزش کاشت ، داشت و برداشت سبزی و صیفی میباشند که در اختیار کاربران سه ماهه و بالاتر وبسایت قرار گرفته است .

:: موضوعات زیر نیز میتواند برای شما جذاب باشد :

:: آموزش مرحله به مرحله و تصویری ثبت نام در سامانه سیتا جهت اخذ وام تبصره 18 جهاد کشاورزی

:: دانلود تمام طرح های توجیهی مرتبط با سبزیجات

:: دانلود طرح توجیهی آماده احداث واحد سورت و بسته بندی میوه جات و سبزیجات

:: نگارش مطالعات طرح توجیهی احداث کارخانه فراوری و بسته بندی سبزیجات و صیفی جات تازه و خرد شده

:: دانلود فایل های کاشت و پرورش سبزیجات تابستانه و پاییزه

کاشت و داشت و برداشتبذر و نشاآفات و بیماریهاکود و تغذیهصنایع تبدیلینکات تکمیلی

فايل‌ها:

ka - کتاب جامع آموزش کاشت ، داشت و برداشت سبزی 72 صفحه

پنج شنبه, 15 آبان 1399 11:12